نسبت به استهلال ماه شوال که در امسال اتفاق افتاد، نظر بخشی از مراجع عظام تقلید این بود که ماه رمضان، سی روزه است. بعضی از مراجع عظام و من‌جمله مقام معظم رهبری، ماه رمضان را 29 روز اعلام کردند و تفاوتی در روزِ عید فطر اتفاق افتاد.
برای بخشی از مردم، جای سؤال است که این اختلاف فتاوا وجود دارد و یک رأی واحد وجود ندارد.
مبنای مقام معظم رهبری و بعضی از مراجع عظام تقلید دیگر در استهلال ماه، رؤیت ماه است ولو با چشم‌های مسلّح یعنی با تلسکوپ‌های قوی. نظر ایشان این است که اگر با تلسکوپ هم ماه رؤیت شد، حجّت است و می‌شود تصمیم گرفت و اعلام کرد که فردایی که آن شبش ماه رؤیت شده، عید است.
در مقابل، بعضی از مراجع دیگر، نظرشان این است که رؤیت ماه، باید با چشم غیر مسلّح اتفاق بیفتد؛ یعنی بدون تلسکوپ و با همین چشم‌های معمولی.
روزه را شروع کنیم با رؤیت هلال ماه رمضان و افطار کنیم با رؤیت هلال ماه شوال.
این اختلافی است که مبنای اجتهاد، بعضی از فقهاء قائل هستند که با چشم مسلّح لِلرؤیة، می‌گویند اطلاق دارد رؤیت اعم از رؤیت با ادوات و تجهیزات علمی یا رؤیت با غیرتجهیزات و چشم عادی.
اما مراجع دیگر مانند آیت‌الله العظمی مکارم، آیت‌الله العظمی سیستانی و شبیری زنجانی و بخشی دیگر، می‌گویند رؤیت، انصراف دارد فقط به رؤیت بدون چشم مسلّح.
این یک مسئله‌ی شرعی است و هیچ اختلاف و تضادی بین مراجع نبوده است. برای مقام معظم رهبری، ثابت شد با آن استهلالی که با تلسکوپ اتفاق افتاد که در خودِ فارس هم، شب سی‌ام ماه رمضان، در رصدخانه‌ی حضرت سیدعلاءالدین حسین (ع)، بعضی از عزیزان رؤیت کردند و استهلال کردند و با تلسکوپ دیدند. این امر برای مقام معظم رهبری محرز شد و فتوا دادند که فردا، عید فطر است.
مراجعی که برایشان ثابت نشد – گرچه این‌ها دنبال این بودند که برایشان ثابت شود. بنده خودم شاهد هستم شاید تقریباً ساعت 11:30 شب بود در دفتر یکی از مراجع عظام تقلید به من تماس گرفتند و گفتند: ما سه نفر اینجا نشسته‌ایم و داریم با کلّ کشور تماس می‌گیریم که اگر دو نفر عادل، با چشم عادی ماه را رؤیت کردند، مرجع فتوا و نظر بدهد که فردا، عید است - این هیچ مشکل و منعی نیست. این اختلافات، چیزهایی است که معمولاً روی مبنای اجتهاد در این مسئله است. در خیلی از علوم نیز این مسائل را می‌بینیم. در پزشکی هم گاهی اوقات یک پزشک، یک نظر دارد و پزشک دیگر، نظری دیگر دارد. مریضی را پزشک دستور می‌دهد که باید به اتاق عمل برود اما پزشک دیگری اعلام می‌کند که اتاق عمل برای این بیمار، سَم است. هر دو نفر قصدشان خیر است و اجتهاد می‌کنند و کوتاهی نمی‌کنند؛ اما با دو رویکرد و دو نگاهِ متفاوت.
در مسائل اجتماعی دیگر نیز همین‌گونه است. گاهی اوقات دو مهندس کارآمد، دو نظر متفاوت دارند؛ دو کارشناس، دو نظر مختلف دارند.
بحث استهلال ماه هم در مباحث فقهی است. برای آیت‌الله العظمی مکارم، تقریباً ساعت12:30 روز سی‌ام ثابت شد و از سراسر کشور خبر رسید که با چشم غیرمسلّح هم ماه شوال رؤیت شده و ایشان سریعاً اعلام کردند و در سایت خود این مسئله را اعلام کردند که از نظر ایشان، امروز عید است.
لذا این مسئله، نباید خیلی ما را نگران کند. بعضی‌ها این حرف را می‌زنند که: اگر برای مقام معظم رهبری رؤیت ماه ثابت شده، آیا مقام معظم رهبری به منزله‌ی یک فرد عادل محسوب نمی‌شود؟
سه مرجع (آیت‌الله العظمی علوی گرگانی، آیت‌الله نوری همدانی، مقام معظم رهبری) اعلام کردند که روز سی‌ام ماه رمضان، روز اول ماه شوال است. بنده خدایی می‌گفت: آیا این سه بزرگوار، جای دو نفر عادل را نمی‌گیرند؟
بنده به ایشان توضیح دادم که: اگر این مراجع عظام اعلام کنند که خودشان رؤیت کرده‌اند، قطعاً معتبر است. اما این مراجع عظام، به اعتبار شهادتِ شهود، فتوا داده‌اند. کسی نزدشان آمده و شهادت داده و به اعتبار آن شهادت، فتوای عید را صادر کرده‌اند. مبنای فتوایشان هم، چشم مسلّح است. لذا اگر کسی مبنای پذیرش رؤیتش، چشم غیرمسلّح باشد، این مبنا پذیرفتنی نیست. ضمن این‌که اگر یکی از مراجع یا مثلاً خودِ مقام معظم رهبری حکم می‌کردند به این‌که امروز عید است، حکمِ ایشان نافذ بود بر همه‌ی مقلّدین و همه باید می‌پذیرفتند.
درست است که دفتر مقام معظم رهبری اعلام کرده است، این جنبه‌‌ی فتوا است و فتوا، بر مقلّدین تبعیتش لازم است. هر جا حکم بشود، حکم نافذ است و اگر حکم می‌فرمودند که امروز عید فطر است و حکم می‌کنیم، همه‌ی مقلّدین مراجع دیگر هم باید تبعیت می‌کردند از حکم معظم‌له. ضمن این‌که اصلاً حکم یک فقیه اگر بصورت عمومی حکم بشود، حتی بر فقهاء دیگر هم تبعیتش لازم است.
